Αρόνια - Περιγραφή, την καλλιέργεια, τη φύτευση

Αρόνια (Αρόνια η μελανόκαρπη (Michx.)Elliott) – είναι μελανόκαρπο είδος θάμνου προερχόμενο από τη Βόρεια Αμερική, όπου εμφανίζεται ως είδος άγριο. Αυτή τη στιγμή είναι γνωστές πάνω από δέκα ποικιλίες αρόνιας. Μία από αυτές είναι η Γαλικιανή που έχει επιλεγεί στην Πολωνία. Εκτός από τη μαύρη αρόνια υπάρχουν ακόμα δύο είδη: η κόκκινη αρόνια και η δαμασκηνόφυλλη.

Χαρακτηριστικά:

Είδος: Αρόνια μέλαινα
(μελανόκαρπη) – Αρόνια η μελανόκαρπη (Michx.) Elliott
Οικογένεια: Ροδοειδή (Rosaceae)
Γένος: αρόνια
Τάξη: πολύχρονος / πολυετής θάμνος που στο ύψος φτάνει περίπου τα 2 μ., σε εξαιρετικές περιπτώσεις τα 3 μ. και διάμετρο από 1,5-2 μ. Για να πάρει τη μορφή δενδρυλλίου, μπορεί κανείς να διαμορφώσει κατάλληλα το θάμνο ή να εμβολιάσει την αρόνια πάνω σε υπόστρωμα σορβιάς.
Φύλλα: εναλλασσόμενα, βαθυπράσινα, ωοειδή, ραβδωτά, μήκους μέχρι 6 εκ. Το φθινόπωρο το χρώμα από πορτοκαλί γίνεται ερυθροκάστανο.
Άνθη: μικρά, λευκά, ελαφρώς ροδαλά, αστεροειδή, με κόκκινους στήμονες, συλλέγονται ανά 20-30 κομμάτια σε μορφή κορύμβου κυρίως πάνω σε κοντά βλαστάρια.
Περίοδος άνθησης: στην Πολωνία – δεύτερο μισό του Μαΐου, νότια Ευρώπη – Απρίλιος/Μάϊος.
Χάρη στην όψιμη περίοδο άνθησης το κρύο σπάνια έχει τη δυνατότητα να βλάψει την άνθηση.

Καρποί: Οι νεαροί καρποί έχουν χρώμα καστανό-πράσινο, ενώ τα ώριμα μούρα βαθύ κυανό, σχεδόν μαύρο, και καλύπτονται με απαλό, βελούδινο επίστρωμα. Οι καρποί της αρόνιας έχουν διάμετρο περ. 10-14 χιλ., βάρος 1,0-1,5 γρ. και όπως και οι καρποί της σορβιάς είναι διαταγμένοι κατά ορμαθούς. Τα μούρα έχουν γλυκερή, στυφή και μυρωδάτη γεύση στη σάρκα, η οποία εμπεριέχει σκούρο-κόκκινο, ιδιαίτερα χρωστικό χυμό.

Περίοδος ωρίμασης: στην Πολωνία – δεύτερο μισό του Αυγούστου/αρχές Σεπτέμβρη. Στις περιοχές της νότιας Ευρώπης η περίοδος ωρίμασης μπορεί να εμφανιστεί νωρίτερα. Οι καρποί της αρόνιας ωριμάζουν ομοιόμορφα και είναι μαλακοί αλλά ανθεκτικοί στη μεταφορά και στην αποθήκευση. Η περίοδος παραγωγικότητας της φυτείας είναι πάνω από 20-25 χρόνια. Η ετήσια σοδειά σε καρπούς από 1 θάμνο είναι 10-15 κιλά, μέσος όρος 15-20 τόνοι/εκτάριο.

Σύστημα ριζών: το σύστημα ριζών είναι πυκνό με διακλαδώσεις, με διάμετρο που πλησιάζει τη διάμετρο του θάμνου, και βρίσκεται 0,5-0,8 μ. ελαφρώς κάτω από την επιφάνεια της γης με την κεντρική ρίζα να φτάνει το 1-1,5 μ. βάθος.

Παράσιτα και αρρώστιες: η αρόνια έχει εξαιρετικά μεγάλη ανθεκτικότητα στις αρρώστιες και στα παράσιτα – επομένως, δεν χρήζει χημικής προστασίας.
Καλλιέργεια: η αρόνια είναι ασυνήθιστα εύκολη στην καλλιέργεια. Είναι φυτό με πολύ μικρές εδαφικές απαιτήσεις. Μπορεί να φύεται ουσιαστικά παντού, εξίσου σε εδάφη 5ης και 6ης κατηγορίας. Η βέλτιστη σύσταση εδάφους είναι η ελαφρώς όξινη μέχρι ουδέτερου pH = 5,5-7,0, αν και εύκολα μπορεί να φύεται σε έδαφος με αλκαλική σύσταση. Η αρόνια προσαρμόζεται περίφημα στις νέες ευμετάβολες συνθήκες του περιβάλλοντος. Η αρόνια φύεται πολύ καλά σε έδαφος ξηρό αλλά και σε έδαφος με υψηλό επίπεδο υπόγειων υδάτων (ελώδες). Δέχεται θέση ηλιόλουστη ή ημίσκιερη. Φυτό ανθεκτικό στο κρύο – αντέχει χαμηλές θερμοκρασίες που φτάνουν τους -35°C.

Τα πιο παραγωγικά βλαστάρια είναι αυτά από 2 μέχρι 5-6 ετών. Για να διατηρηθεί η υψηλή αποδοτικότητα και ποιότητα της καρποφορίας, αλλά και η καλή κατάσταση των θάμνων πρέπει συστηματικά να κλαδεύονται τα παλαιότερα και αδύναμα βλαστάρια. Το κλάδεμα των βλασταριών γίνεται το φθινόπωρο μετά την καρποφορία ή την άνοιξη πριν την περίοδο της άνθησης.

Η καλύτερη περίοδος για φύτευση των φυτών είναι η περίοδος του φθινοπώρου, δηλ. οι μήνες Οκτώβριος-Νοέμβριος. Επιτρεπτή είναι και η φύτευση την πρώιμη άνοιξη, όμως με την απαιτούμενη επιμέλεια και συνίσταται το συχνό πότισμα αμέσως μετά τη φύτευση.

Η Αρόνια ως φυτό χρωματιστό με λευκή πυκνή ανθοβολία την άνοιξη, με βαθείς κυανούς/μαύρους καρπούς σε μορφή τσαμπιών σορβιάς στο δεύτερο μισό του καλοκαιριού και με πολύχρωμα φύλλα το φθινόπωρο (κόκκινα, ερυθροκάστανα, πορτοκαλί) – μπορεί να καλλιεργηθεί ως διακοσμητικό φυτό από την άποψη των ιδιαίτερων διακοσμητικών αρετών του.